30 thg 8, 20222 phút đọc

Vua Bảo Đại Soạn Chiếu Thoái Vị

Vua Bảo Đại soạn, với sự trợ giúp của hoàng thân Nguyễn Phúc Vĩnh Cẩn, em họ của Bảo Đại.

Hoàng tử Vĩnh Cẩn và Vua Bảo Đại tại nhà ông Charles, cựu khâm sứ Trung Kỳ, cha đỡ đầu của Bảo Đại trong 10 năm du học tại Pháp. Hình chụp năm 1926 khi vua Khải Định đã mất, và Bảo Đại sau khi về Huế chịu tang và làm lễ đăng quang đã trở lại Pháp học tiếp, đến năm 1932 mới về nước.

Bản Chiếu thoái vị của Bảo Đại công bố ngày 25/8/1945 chính thức chấm dứt Nhà Nguyễn và chế độ quân chủ ở Việt Nam. Chiếu được vua Bảo Đại soạn với sự trợ giúp của hoàng thân Vĩnh Cẩn trong đêm 22/8/1945 tại điện Kiến Trung, hoàng thành Huế.

Sáng ngày 25/8, khi đại diện Việt Minh là Trần Huy Liệu và Cù Huy Cận đến điện Kiến Trung để tiếp thu bàn giao, lúc đầu vua Bảo Đại đưa bản Tuyên ngôn cho Trần Huy Liệu. Nhưng ông này hội ý với người đồng hành và tâu với Bảo Đại rằng:

- Thưa Hoàng thượng, nhân danh dân tộc Việt Nam, chúng tôi nhận bản văn này rất nhẹ nhàng, không câu nệ. Nhưng, chúng tôi kính xin Hoàng thượng cho tổ chức một buổi lễ vắn tắt, trong đó xin Hoàng thượng công khai tuyên bố cho mọi người biết.

Theo lời yêu cầu của Trần Huy Liệu, chiều ngày 30/8/1945, Vua Bảo Đại mặc triều phục và đọc bản Tuyên ngôn Thoái vị trước hàng ngàn người tụ họp vội vã trước cửa Ngọ Môn.

Công dân Vĩnh Thuy (phải), cựu hoàng Bảo Đại, sau khi thoái vị trở thành Cố vấn Tối cao của chính phủ Hồ Chí Minh, tháng 8/1945. Ảnh: Henri Estirac

Soạn lúc nào? Đêm 22 tháng 8 năm 1945.

Soạn tại đâu? Tại điện Kiến Trung, hoàng thành Huế.

Công bố lúc nào? Ngày 25 tháng 8 năm 1945.

Ai tiếp nhận? Đại diện Việt Minh là Trần Huy Liệu và Cù Huy Cận.

Nơi tiếp nhận? Điện Kiến Trung, hoàng thành Huế.

Ngày tiếp nhận? Sáng 25 tháng 8 năm 1945.

Vua Bảo Đại thoái vị trong một buổi lễ ở Ngọ Môn, Huế vào chiều 30/8/1945, trao quốc ấn Hoàng đế Chi Bửu và thanh kiếm bạc nạm ngọc cho đại diện của chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là các ông Trần Huy Liệu, Nguyễn Lương Bằng, Cù Huy Cận.

Văn bản Chiếu Thoái vị của Hoàng đế Bảo Đại có 2 dị bản:

Bản 1: In trong sách ‘Việt Nam Máu Lửa’ của Nghiêm Kế Tổ, Nhà xuất bản Mai Lĩnh, năm 1954, trang 38, 39 & 40.
Bản 2: In trong cuốn ‘Bảo Đại, Con Rồng Việt Nam’, do Bảo Đại viết, Nguyễn Phước Tộc xuất bản, năm 1990, trang 186 - 188. Sách này do vua Bảo Đại viết, và được in ra khi ông còn tại thế.