Nguồn gốc của tên gọi Thái Lan - Mảnh đất của tự do

Hầu hết người Thái Lan không biết là tên nước họ bắt nguồn từ chủ nghĩa Đại Thái.

Thái Lan trước đây được gọi là Siam. Ảnh: Pixabay

Đến năm 1940, tên nước này vẫn là Siam (Xiêm). Chữ Xiêm xuất hiện từ xa xưa, có thể là từ tên người Shan hay Ahom. Thái (ไท) cũng là từ chỉ người, nhưng trước đây không được biết đến ở Xiêm, vì họ gọi người là khon (คน).

Bản thân từ Xiêm là một từ có nguồn gốc từ tiếng Phạn, bắt nguồn từ từ Śyāma, có nghĩa là sẫm hoặc nâu, liên quan đến màu da của người bản địa.

Tên nước Xiêm đã đổi thành Thái Lan vào năm 1939, trước khi do dự gọi là Xiêm một lần nữa trong khoảng thời gian từ năm 1946 đến năm 1948. Cuối cùng, vào năm 1948, tên này đã được hoàn nguyên trở lại Thái Lan, chính thức là Vương quốc Thái Lan đã được biết đến như kể từ đó.

Theo hồi ký của cố thủ tướng Thái Lan thời kỳ 1946 là Pridi Banomyong, thì năm 1939, bộ trưởng ngoại giao Xiêm là Luang Wichitwathakan thăm Đông Dương, mới biết đến nhiều dân tộc gọi là Thái hay Tai định cư ở đó có cùng nguồn gốc với người Xiêm. Nhân lúc chế độ thực dân Pháp suy yếu do chiến tranh thế giới 2, ông đưa ra ý tưởng "Đại Thái" (Pan-Thaiism), lấy chữ "Thái" từ tên dân tộc ở Đông Dương.

Một bức chân dung của cố thủ tướng Thái Lan Pridi Banomyong.

Thủ tướng Xiêm lúc đó Plaek Phibun đã quyết định đổi tên nước là Thái (Thailand), nói rõ mục tiêu là lấy lại đất người Thái đã bị mất, gồm các nước Xiêm, Campuchia, Lào, Shan Miến Điện, Xishuangbana (Vân Nam).

Năm 1940, Chính phủ Thái dựa vào Nhật đánh Đông Dương, chiếm một phần đất Lào ở phía tây sông Mekong, và tỉnh Battambang ở Campuchia. Nhật sau đó muốn tạm giữ hòa bình với Pháp không tiếp tục ủng hộ Thái chiếm thêm đất, nên Thái Lan quay sang liên minh với Anh. Rồi Nhật xâm lược Thái Lan năm 1941, và ý tưởng Đại Thái đã kết thúc. Nhưng tên gọi Thái Lan vẫn được giữ nguyên.

Bài hát "Maha Anachak Thai".

"Thái" ("Tai") không chỉ có nghĩa là "tự do" mà còn là một nhóm dân tộc trong nước, cho nên từ Thái Lan có nghĩa kép của cả "Vùng đất của tự do" và "Vùng đất của người Thái". Họ làm chiến dịch để giáo dục người Xiêm về một chủng tộc Thái "duy nhất". Thái Lan được mệnh danh là "Vùng đất của tự do" là một niềm tự hào to lớn đối với người dân Thái Lan; Thái Lan đã cố gắng giữ được nền độc lập của mình trong khi các cường quốc phương Tây xâm chiếm và đánh cắp đất đai trên toàn thế giới và ở Đông Nam Á, và điều này đã được nhắc đến trong bài quốc ca "Maha Anachak Thai" (Vương Quốc Đại Thái) của đất nước. Trong đó có câu như "Nhiều đồng bào ta đang ở bên ngoài đất nước! Hãy đoàn kết lại!" hoặc "Siem Rath (Siem Reap) Phra Tabong (Battambang) xưa là đất của ta, người Thái anh em đã bị tách rời. Họ đang mong chờ chúng ta!".