Jay-Z Đã Trở Thành Tỷ Phú Hip-Hop Đầu Tiên Như Thế Nào?
- Hồ Tri Thức
- 6 thg 4, 2024
- 7 phút đọc
Đã cập nhật: 8 thg 4
Dù những bản hit đình đám và thương hiệu như Roc Nation hay Tidal đã được truyền thông nhắc đến nhiều, đằng sau sự giàu có của Jay-Z là một loạt những chiến lược, kết nối và quyết định kín đáo.
Jay-Z, tên thật là Shawn Corey Carter, sinh ngày 4/12/1969, là rapper, nhà sản xuất thu âm và doanh nhân người Mỹ. Ông là người sáng lập và chủ tịch của công ty giải trí Roc Nation, đồng thời từng giữ vai trò chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Def Jam Recordings từ năm 2004 đến năm 2007.
Sinh ra và lớn lên tại khu nhà ở xã hội Marcy Projects, một nơi nghèo khó, đầy rẫy tội phạm và bạo lực ở thành phố Brooklyn, New York, Jay-Z đã trải qua một tuổi thơ nhiều bất ổn. Cha rời bỏ gia đình khi ông mới 11 tuổi, và Jay-Z từng phải bán ma túy trên đường phố để kiếm sống. Tuy nhiên, chính hoàn cảnh đó lại rèn luyện cho ông một tư duy nhạy bén về kinh doanh, học cách đánh giá rủi ro và đọc vị tâm lý con người, những kỹ năng sau này trở thành nền tảng cho sự nghiệp doanh nhân của ông.
“Tôi từng bán thứ mà người ta sẵn sàng liều mạng để có được. Vậy thì nếu tôi bán thứ tốt hơn, giá trị hơn, và hợp pháp hơn – tôi chắc chắn sẽ chiến thắng.” – Jay-Z
Jay-Z bắt đầu sự nghiệp âm nhạc vào cuối những năm 1980, nhưng không ai muốn ký hợp đồng với ông. Thay vì bỏ cuộc, ông cùng Damon Dash và Kareem “Biggs” Burke đồng sáng lập hãng đĩa Roc-A-Fella Records vào năm 1994 và phát hành album phòng thu đầu tay ‘Reasonable Doubt’ vào năm 1996. Album thành công không chỉ về mặt nghệ thuật mà còn về mặt thương mại, một thành tựu đáng kinh ngạc cho một nghệ sĩ độc lập lúc bấy giờ.
Kể từ đó, Jay-Z liên tiếp tạo dấu ấn với 14 album đạt vị trí quán quân Billboard 200, hơn 140 triệu đĩa được bán ra và giành 24 giải Grammy. Nhưng Jay-Z không chỉ dừng lại ở âm nhạc, ông dần trở thành một biểu tượng của giới doanh nhân, người biết biến nghệ thuật thành tài sản và thành công tài chính.
Thông qua các dự án kinh doanh của mình, Jay-Z đã trở thành tỷ phú vào năm 2019. Đây là một cột mốc lịch sử với một nghệ sĩ hip-hop.
Năm 1999, ông thành lập Rocawear, thương hiệu thời trang đường phố, và bán lại nó với giá hơn 200 triệu USD vào năm 2014.
Năm 2003, ông thành lập Câu lạc bộ 40/40, chuỗi quán bar cao cấp được giới thượng lưu yêu thích.
Năm 2008, ông tiếp tục ra mắt Roc Nation, công ty giải trí đa ngành hoạt động trong âm nhạc, thể thao và quản lý nghệ sĩ.
Đến năm 2015, Jay-Z mua lại công ty công nghệ Thụy Điển Aspiro với giá 56 triệu USD và điều hành dịch vụ phát nhạc Tidal, một nền tảng trả tiền công bằng hơn cho nghệ sĩ. Tidal đã giúp ông kiếm thêm khoảng 170 triệu USD trong tài sản ròng.
Không chỉ vậy, Jay-Z còn thành công trong lĩnh vực rượu cao cấp. Ông mua lại thương hiệu sâm panh Armand de Brignac (Ace of Spades) và rượu cognac D’Ussé, hai nhãn hiệu này hiện trị giá tổng cộng hơn 400 triệu USD. Khi bán 50% cổ phần Armand de Brignac cho LVMH vào năm 2021, Jay-Z đã chứng minh khả năng định giá thương hiệu của mình đạt đẳng cấp toàn cầu.
Năm 2010, Jay-Z có cơ hội ăn trưa với tỷ phú đầu tư huyền thoại Warren Buffett. Trong buổi trò chuyện, Buffett bày tỏ sự ngưỡng mộ với tư duy kinh doanh sắc bén của Jay-Z, dù ông không học đại học hay có nền tảng tài chính truyền thống.
“Tôi thấy ở Jay-Z sự điềm tĩnh, hiểu biết tài chính và khả năng phân tích xu hướng không thua gì một CEO kỳ cựu.” – Warren Buffett
Đây không chỉ là cuộc gặp gỡ mang tính biểu tượng, nó đánh dấu sự công nhận của giới tài chính đối với Jay-Z như một doanh nhân thực thụ.
Năm 2013, khi Jay-Z có ý định mua lại toàn bộ thương hiệu rượu sâm panh Armand de Brignac, Beyoncé cảnh báo đây có thể là quyết định liều lĩnh. Nhưng Jay-Z đã phân tích thị trường và nhận ra một cơ hội rằng người da màu thành đạt chưa có thương hiệu đồ uống cao cấp đại diện cho họ.
Ông tiến hành thương vụ, phát triển hình ảnh thương hiệu gắn với văn hóa hip-hop sang trọng, và sau đó bán một phần cho LVMH với định giá khổng lồ. Đây là một trong những thương vụ thành công nhất của Jay-Z, chứng minh bản lĩnh nhìn thấy cơ hội nơi người khác chỉ thấy rủi ro.
Jay-Z là một nhà sưu tập nghệ thuật hiện đại. Năm 2013, ông chi hơn 4 triệu USD mua bức tranh Mecca của Jean-Michel Basquiat. Ngày nay, bộ sưu tập nghệ thuật của ông trị giá hơn 70 triệu USD.
Theo một nghiên cứu của ngân hàng UBS, 98% các nhà siêu giàu đầu tư vào nghệ thuật, và Jay-Z nằm trong nhóm thiểu số hiểu rõ giá trị lâu dài về mặt tài chính và văn hóa của lĩnh vực này.
“Tôi không phải là một doanh nhân. Tôi là chính một doanh nghiệp.” – Jay-Z
Jay-Z chưa bao giờ là người thích phô trương khi làm kinh doanh. Ông biết cách “đi trong bóng tối” để đàm phán và chiếm quyền kiểm soát.
Khi thành lập Roc-A-Fella Records cùng Damon Dash và Kareem “Biggs” Burke, công chúng vẫn nghĩ đây là một nhóm hợp tác cân bằng. Tuy nhiên, sau những căng thẳng nội bộ, Jay-Z âm thầm đàm phán bán phần sở hữu Roc-A-Fella cho Def Jam, đổi lại vị trí Chủ tịch Def Jam, một nước cờ khiến ông vừa là nghệ sĩ, vừa là người ra quyết định cấp cao trong một công ty lớn.
Trong khi nhiều nghệ sĩ đua nhau ký hợp đồng quảng cáo, Jay-Z lại đòi cổ phần. Một ví dụ điển hình là rượu sâm panh Armand de Brignac (Ace of Spades). Ban đầu chỉ là một dòng rượu cao cấp ít tên tuổi, Jay-Z nhắc đến nó trong ca khúc ‘Show Me What You Got’, tạo hiệu ứng lan tỏa. Sau đó, ông mua lại toàn bộ thương hiệu, biến nó thành biểu tượng xa xỉ trong giới hip-hop. Năm 2021, ông bán 50% cổ phần cho LVMH.
Với Tidal, ông không chỉ mua lại mà còn mời hàng loạt nghệ sĩ như Beyoncé, Kanye West, Rihanna góp vốn, biến dịch vụ trở thành nền tảng phát nhạc “vì nghệ sĩ”. Sau đó, Square (nay là Block, Inc.) của tỷ phú Jack Dorsey mua lại phần lớn cổ phần, giúp Jay-Z thu về hàng trăm triệu USD.
Ít ai ngờ Jay-Z, một rapper da màu, lại có mối quan hệ gần gũi với các tỷ phú da trắng như Warren Buffett hay Jack Dorsey. Mối quan hệ với Jack Dorsey không chỉ giúp bán Tidal mà còn dẫn đến vai trò của Jay-Z trong Block, Inc., giúp ông tiến vào lĩnh vực tiền kỹ thuật số.
Jay-Z cũng là nhà đầu tư sớm vào Uber, với khoản đầu tư trị giá 2 triệu USD, giờ đã sinh lời gấp nhiều lần. Nguồn mở là từ mối quan hệ với Chris Sacca, một nhà đầu tư thiên thần nổi tiếng tại Silicon Valley.
Nhiều người cho rằng thành công của Jay-Z một phần nhờ Beyoncé. Điều này đúng nhưng không phải theo cách thông thường. Thay vì dựa dẫm vào danh tiếng của vợ, Jay-Z dùng Beyoncé như một đối tác chiến lược. Họ phát hành album đôi, tổ chức tour lưu diễn chung (‘On The Run II’ mang về hơn 250 triệu USD), và đẩy mạnh Tidal bằng việc độc quyền phát hành album ‘Lemonade’ của Beyoncé. Jay-Z hiếm khi nói về việc sử dụng ảnh hưởng của Beyoncé, nhưng truyền thông, người hâm mộ và giới đầu tư đều bị cuốn theo.
Jay-Z không chạy theo xu hướng, ông tạo ra xu hướng đầu tư. Jay-Z cũng là một trong những nghệ sĩ đầu tiên đầu tư vào các công ty khởi nghiệp công nghệ, như dịch vụ máy bay riêng JetSmarter, bảo hiểm Ethos, ứng dụng chứng khoán Robinhood. Bất động sản cũng là điểm mạnh của ông, với các tài sản đắt đỏ mua sớm – bán cao tại Bel-Air, California, Tribeca và East Hampton, New York.
Jay-Z không bao giờ đi một mình. Ông có những người bạn và cộng sự trung thành như Ty Ty Smith, John Meneilly và Steve Stoute. Smith là bạn thân Jay-Z từ nhỏ, hiện quản lý mảng thể thao của Roc Nation. Meneilly là cựu quản lý tài chính, giúp Jay-Z xây dựng danh mục đầu tư. Stoute là chuyên gia thương hiệu, kết nối Jay-Z với các thương hiệu như Reebok, Samsung, Budweiser. Không ai trong số họ ồn ào trên báo chí nhưng chính họ giúp Jay-Z vạch ra những chiến lược kín đáo.
Jay-Z không quan tâm đến các khoản “ứng trước” khổng lồ nếu điều đó hạn chế quyền sở hữu hoặc chiến lược lâu dài. Tidal từng bị coi là thất bại nhưng ông vẫn giữ vững, cải tổ nội dung, và bán lại với lợi nhuận lớn. Rocawear, sau khi phát triển thành thương hiệu thời trang hàng đầu, được bán đúng thời điểm với giá hơn 200 triệu USD, trước khi thị trường đường phố trở nên bão hòa.
Tính đến năm 2024, Jay-Z là nghệ sĩ âm nhạc giàu nhất thế giới với tài sản ròng ước tính khoảng 2,5 tỷ USD. Ông đã được trao Giải Emmy, Giải thưởng Chủ tịch của NAACP, và là rapper đầu tiên được giới thiệu vào Songwriters Hall of Fame. Năm 2023, Billboard và Vibe vinh danh Jay-Z là rapper vĩ đại nhất mọi thời đại. Ông cũng là rapper solo đầu tiên còn sống được giới thiệu vào Đại sảnh Danh vọng Rock and Roll, và được Time chọn là một trong 100 người có ảnh hưởng nhất thế giới năm 2013.
Jay-Z là hiện thân của khái niệm “tỷ phú tự thân” đúng nghĩa. Ông không chỉ thay đổi ngành âm nhạc, mà còn tái định nghĩa khái niệm thành công đối với người da màu ở Mỹ. Không học đại học, không nhận vốn đầu tư ban đầu, Jay-Z xây dựng toàn bộ đế chế từ chính sự khôn ngoan, táo bạo và lòng tin vào bản thân.
Comments