4 thg 11, 20212 phút đọc

Fukuzawa Yukichi - Người Góp Phần Quan Trọng Canh Tân Nhật Bản

Trên tờ bạc mệnh giá 10 ngàn yên của Nhật có hình người đàn ông lẫm liệt này.

Fukuzawa Yukichi. Ảnh: Philippe-Jacques Potteau

Fukuzawa Yukichi, nhà giáo dục, nhà văn hóa, nhà hoạt động xã hội, người đã góp phần quan trọng canh tân Nhật Bản bằng đường lối học tập văn minh phương Tây. Mà nhiều sự thay đổi lớn lao của cả dân tộc này bắt nguồn từ các chuyến Tây du của ông.

Fukuzawa sinh năm 1843 tại Nakatsu, Nhật Bản. Gia đình ông là võ sĩ cấp thấp, 1 tuổi thì cha ông qua đời. Nhà có 5 anh em, phải đi làm con nuôi từ năm 4 tuổi, địa vị nhỏ bé trong xã hội ở một xứ phân biệt đẳng cấp khắc nghiệt khi đó như Nhật làm ông rất thấm thía nỗi đau khổ vì bị coi thường. Do đó ông quyết tâm học tập để tìm cách vươn lên.

Ban đầu theo học tiếng Hà Lan để tiếp cận văn minh Hà Lan. Nhưng học một thời gian, ông tình cờ gặp một người nói tiếng Anh, muốn học hỏi họ nhưng không giao tiếp được nên ông quyết tự học Anh ngữ.

Khi đã thành thạo tiếng Anh hơn trước, ông được cử làm thông dịch viên cùng phái đoàn của Nhật khi đó qua Mỹ từ 1860 và tới thành phố San Fransisco ở bang Cali, sau đó qua tiểu bang Hawaii. Hai năm sau, vào 1862, ông lại tháp tùng phái đoàn của CP Nhật qua châu Âu, rồi tới các thành phố bờ Đông nước Mỹ trong một chuyến đi khác năm 1867.

Tới các vùng đất mới, thay vì lo ăn chơi, ông lo học hỏi, tìm tòi, khám phá.

Ba chuyến đi đó đã làm cho ông thu nhận được rất nhiều kiến thức, kinh nghiệm và tự nhủ lòng sẽ phải làm gì để giúp cho người dân và đất nước của ông canh tân, học hỏi văn minh phương Tây, thoát khỏi đói nghèo, lạc hậu, chậm lụt.

Yukichi Fukuzawa ở Berlin, Đức. Ảnh: P.Biegner & Co.

Để phổ biến kiến thức văn minh và tư tưởng tiến bộ phương Tây tới dân chúng, Fukuzawa đã viết trên 100 cuốn sách giải thích và cổ vũ cho thể chế chính quyền nghị viện, giáo dục phổ thông, cải cách ngôn ngữ và quyền của phụ nữ. Ông còn mở trường Đại học Keio để giáo dục thanh niên Nhật theo phương thức mới. Ông mở tòa soạn báo, đóng góp và phản biện rất nhiều chính sách cho chính quyền Nhật đang muốn học hỏi phương Tây và đổi mới đất nước.

Nhờ một phần công sức của ông, nước Nhật ngày càng hùng mạnh, dân Nhật ngày càng giỏi hơn và trở thành cường quốc, thành nền kinh tế đứng thứ 2 thế giới.

Đại học Keio, Fukuzawa Yukichi thành lập vào năm 1858 ở Edo (nay là Tokyo). Ảnh: Old Keio University Library

Một người xuất thân hèn kém, nhưng chỉ bằng ý chí dám đi theo cái mới, dám tự học ngoại ngữ, và bằng may mắn du ngoạn 3 chuyến đi xứ người mà đã đem lại bao nhiêu lợi lạc cho dân tộc của mình. Tấm gương của Fukuzawa Youkichi nhằm cổ vũ bất cứ ai ham học hỏi và cống hiến cho dân cho nước.