Vào khoảng cuối năm 1970, tại Ủy ban Kế hoạch nhà nước đã xảy ra một vụ án được cho là chưa từng có.
Ngày tôi mới về làm việc tại Ủy ban Kế hoạch nhà nước đã được các lớp lãnh đạo trước đó nói nhiều về phẩm chất trong sạch của người cán bộ.
Vụ án đó đã được mọi người lấy đó làm một bài học lớn để giáo dục cán bộ của Ủy ban Kế hoạch nhà nước. Hôm xử án, lãnh đạo Ủy ban đã cử anh Hoàng Nhu, Thư ký Công đoàn (như Chủ tịch Công đoàn bây giờ) của Ủy ban Kế hoạch nhà nước tham dự. Sau đó lãnh đạo Ủy ban Kế hoạch Nhà nước đã triệu tập toàn thể cán bộ chúng tôi lên hội trường lớn của cơ quan để nghe anh Hoàng Nhu phổ biến lại cho toàn thể cán bộ trong cơ quan diễn biến của phiên tòa và bản án, coi đó là một bài học đắt giá.
Vụ án là ông Th là phó phòng của vụ Vật tư Thiết bị của Ủy ban Kế hoạch nhà nước được ông S, giám đốc của Xi nghiệp in Công tư Hợp doanh DH mời lên nghỉ mát ở Tam Đảo. Hồi đó ở Tam Đảo chỉ có 2 khu nhà nghỉ, một khu nhà gỗ của Công đoàn giành cho cán bộ công nhân và khu thứ hai là nhà nghỉ của Trung Ương giành cho cán bộ cao cấp. Nhà nghỉ của cán bộ cao cấp là 4 toà biệt thự A, B, C, D. Ông Th được ông S thuê phòng biệt thự C. Không may hôm đó bên biệt thự B có một vị lãnh đạo rất to lên nghỉ. Thấy khách nghỉ bên biệt thự C là một người rất lạ chưa hề gặp mặt, bèn sai cảnh vệ điều tra. Cảnh vệ làm rõ nhân thân hai người. Lại chỉ đạo bên an ninh điều tra tiếp. Lại phát hiện anh Th với cương vị là phó phòng của Vụ Vật tư Thiết bị của Ủy ban Kế hoạch nhà nước đã đưa vào chỉ tiêu cung ứng thiết bị, cấp cho Xí nghiệp in Công tư Hợp doanh DH một máy phát điện 50kw. Hồi đó chiến tranh, hay mất điện, máy phát điện là mặt hàng đặc biệt, chỉ được cung cấp cho các cơ sở sản xuất được ưu tiên. Hai người, ông Th và ông S bị bắt. Điều tra thêm, hai người cùng khai, ngoài một ngày nghỉ mát ở Tam Đảo, Tết trước đó ông S có quà Tết cho ông Th. Quà Tết có hai con gà, 10 kg gạo nếp, 5 gói chè Thanh Hương, hai chai rượu Lúa Mới. Toà tuyên phạt hai người tội đưa và nhận hối lộ. Mỗi người nhận án 7 năm tù giam. Vụ án đó được coi là vụ án điểm về tham nhũng thời đó. Được coi là một bài học cho cán bộ, đặc biệt là cán bộ của Ủy ban Kế hoạch nhà nước. Các thế hệ lãnh đạo về sau vẫn nhắc lại vụ án để giáo dục cán bộ.
Tháng 12/2015, Bộ Kế hoạch và đầu tư kỷ niệm 70 năm ngày truyền thống của ngành, ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh thành lập Ủy ban Kế hoạch Kiến thiết Quốc gia, tiền thân của Bộ Kế hoạch và đầu tư. Tôi đại diện cho lớp cán bộ cũ phát biểu ý kiến. Sau khi nhắc lại truyền thống của ngành, tôi đã nhắc nhở các cán bộ trẻ phải giữ gìn truyền thống tốt đẹp đó. Học theo các thế hệ đàn anh tôi cũng đã kể lại câu chuyện về vụ án nêu trên.
Tham dự buổi lễ kỷ niệm đó có nhiều vị đại sứ, trưởng đại diện các nhà tài trợ. Sau lễ kỷ niệm, các nhà tài trợ vốn rất quen thuộc với tôi đã gặp tôi nói chuyện. Sau vài ba câu chuyện xã giao, nhiều vị nói rất thích câu chuyện về vụ án máy phát điện và mấy cân gạo, hai con gà, vài chai rượu nội.
Có vị trưởng đại diện một tổ chức quốc tế đã hỏi tôi: “Từ lâu rồi, từ những năm đầu 1970 Chính phủ các ông đã có các biện pháp xử lý mạnh tay với tham nhũng như vậy, sao bây giờ tham nhũng lại tràn lan như vậy. Phải chăng có lúc nào đó đã lỏng tay?”
Tôi nói: “Chúng tôi chưa bao giờ lỏng tay. Hồi còn bao cấp chúng tôi đã làm quyết liệt. Sau khi đổi mới, mở cửa nền kinh tế, kinh tế thị trường phát triển, tham nhũng phát sinh, rồi có dấu hiệu tăng mạnh, Đại hội 7 của Đảng đã xác định 4 nguy cơ cần phải chống, trong đó có nguy cơ tham nhũng. Sau Đại hội 8, chúng tôi thấy nhiều cán bộ thoái hoá, biến chất, tham nhũng có chiều phát triển, Ban Chấp hành Trung ương khoá 8 đã có Nghị quyết Trung ương 6( lần 2). Công tác phòng chống tham nhũng lại càng được làm mạnh, quyết liệt hơn. Hồi đó đã đưa các vụ án như Thủy cung Thăng Long, Lã Thị Kim Oanh ra xử. Vụ Lã Thị Kim Oanh gây thất thoát 71 tỷ đồng, 93.000 UsD nhưng có án tử hình. Rồi sau đó nữa là vụ Vina Line, Vinashin. Rất quyết liệt và nghiêm minh.”
Các vị đó lại hỏi tôi: “Ông có thấy không, các vụ tham nhũng vụ sau lại to hơn vụ trước, số tiền thất thoát lại càng nhiều hơn. Phải chăng các ông làm chưa hiệu quả. Chúng tôi nhớ lại, thời ông còn làm bộ trưởng, các nhà tài trợ đã nói nhiều về vấn đề này. Kỳ họp Hội nghị Nhóm tư vấn các nhà tài trợ (CG) nào trong chương trình nghị sự cũng có mục phòng chống tham nhũng. Có nhà tài trợ như SIDA (Cơ quan Hợp tác Phát triển quốc tế của Thụy Điển) còn trợ giúp các ông các dự án hỗ trợ kỹ thuật cho các cơ quan chống tham nhũng như Thanh tra Chính phủ. Phải chăng sự trợ giúp đó không có hiệu quả? Các ông cũng tổ chức nhiều đoàn đi nghiên cứu về phòng chống tham nhũng ở các nước Bắc Âu, Úc và New Zeeland. Những quốc gia được coi là trong sạch, chống tham nhũng thành công nhất. Chắc là có vấn đề gì đó nghiên cứu chưa đến nơi đến chốn, chưa được tốt nên chưa thành công?”
Tôi đành phải cười đưa chuyện: “Chúng tôi phải học từ từ. Người Việt thường nói: Dục tốc bất đạt!”
Mọi người cùng cười!
Comments