Ba mươi năm trước, chiến tranh đã kết thúc, nhưng không có nhân phẩm, đỉnh điểm là việc Hoa Kỳ di tản khỏi Sài Gòn. Tại thời điểm đó, chính phủ Hoa Kỳ biết rằng cuộc chiến đã bị thất bại.

Hình ảnh mang tính biểu tượng này do nhà báo Hà Lan ghi lại một cách hoàn hảo cuộc rút quân tuyệt vọng và ô nhục khỏi Sài Gòn. Chiếc trực thăng không đậu trên đỉnh Đại sứ quán Hoa Kỳ mà là một tòa nhà chung cư là nơi ở của các sĩ quan CIA Mỹ. Chỉ khoảng một chục người trên sân thượng có thể chen chúc trên chiếc trực thăng trước khi nó cất cánh và không bao giờ quay trở lại. Ảnh: Hubert van Es

Ngày 29/4/1975, Sài Gòn sắp thất thủ. Sự hoảng loạn bao trùm các đường phố của thủ đô miền Nam Việt Nam khi quân đội Bắc Việt Nam bao vây thành phố. Các nhà ngoại giao và nhà báo Mỹ được lệnh sơ tán khỏi Sài Gòn ngay lập tức, và rất nhiều công dân miền Nam Việt Nam chen chúc bên ngoài Đại sứ quán Hoa Kỳ với hy vọng được lên một trong những trực thăng của Thủy quân lục chiến chở người đến nơi an toàn.

Tờ Morning Advocate của Baton Rouge, Louisiana, ra ngày 30/4/1975, đã đăng một câu chuyện của George Esper của Associated Press.

Vào ngày 30/4/1975, quân đội Bắc Việt Nam tiến vào Sài Gòn khi những người Mỹ cuối cùng di tản khỏi thành phố. Sự đầu hàng của miền Nam Việt Nam đã kết thúc cuộc chiến kéo dài nhiều thập kỷ và báo hiệu sự thống nhất của hai miền Bắc - Nam Việt Nam từ khi đất nước bị chia cắt vào năm 1954. Sài Gòn được đổi tên thành Thành phố Hồ Chí Minh để tưởng nhớ lãnh tụ Cộng sản Hồ Chí Minh.

Chiến dịch không vận sau khi Sài Gòn sụp đổ

Thường dân miền Nam Việt Nam leo bức tường cao hơn 4 mét của đại sứ quán Hoa Kỳ ở Sài Gòn, cố gắng tiếp cận trực thăng di tản khi những người Mỹ cuối cùng rời Việt Nam, ngày 29/4/1975. Ảnh: AP

Một cựu chiến binh miền Nam Việt Nam tập tễnh trên chiếc nạng với thức ăn kiếm được từ các cơ sở bỏ hoang của Hoa Kỳ sau khi di tản khỏi Sài Gòn, ngày 29/4/1975. Ảnh: AP

Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ xuống trực thăng HH-53 "Người khổng lồ xanh Jolly" để kiềm chế đám đông và lập lại trật tự trước cổng Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Sài Gòn trong cuộc di tản cuối cùng vào ngày 29/4/1975. Ảnh: Frances Starner

Đám đông người Việt Nam vây kín bức tường Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Sài Gòn, cố gắng vào khu vực đón trực thăng, ngay trước khi Chiến tranh Việt Nam kết thúc vào ngày 29/4/1975. Ảnh: Neal Ulevich

Người Mỹ và người Việt chạy đến một chiếc trực thăng của Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ tại Sài Gòn trong cuộc di tản khỏi thành phố ngày 29/4/1975. Ảnh: AP

Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ xuống vị trí khai hỏa để bảo vệ trực thăng tại bãi đáp tại Bộ chỉ huy quân sự cũ của Hoa Kỳ tại sân bay Tân Sơn Nhứt trong cuộc di tản khỏi Sài Gòn ngày 29/4/1975. Ảnh: AP

Phi hành đoàn trực thăng của Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ dẫn thường dân Việt Nam đến nơi an toàn trên tàu USS Blue Ridge ngày 29/4/1975, sau khi trực thăng di tản của họ bị đẩy rơi khỏi boong của tàu chỉ huy đổ bộ. Ảnh: AP

Một chiếc trực thăng cất cánh từ Đại sứ quán Hoa Kỳ ở Sài Gòn trong cuộc sơ tán nhân viên và dân thường được ủy quyền vào phút chót ngày 29/4/1975. Ảnh: AP

Một máy bay trực thăng của Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ cất cánh từ sân bay trực thăng trên nóc Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Sài Gòn ngày 30/4/1975. Ảnh: Phú

Một máy bay trực thăng của Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ cất cánh từ bãi đáp trên đỉnh Đại sứ quán Hoa Kỳ trong cuộc di tản Sài Gòn thứ Tư, ngày 30/4/1975. Ảnh: Phú

Những người di tản lên thuyền trên sông Sài Gòn khi Quân đội Nhân dân Việt Nam tiến vào ngày 30/4/1975. Ảnh: Matt Franjola

Nhân viên đưa chiếc UH-1 Iroquois ra khỏi boong tàu USS Kirk.

Các nhân viên Hải quân Hoa Kỳ trên tàu USS Blue Ridge đẩy trực thăng xuống biển ngoài khơi Việt Nam để nhường chỗ cho các chuyến bay di tản nhiều hơn từ Sài Gòn, Thứ Ba, ngày 29/4/1975. Trực thăng đã chở những người Việt chạy trốn khỏi Sài Gòn trước khi các lực lượng Bắc Việt tiến vào.

Quân đội Bắc Việt Nam chiến thắng trên xe tăng chiếm các vị trí bên ngoài Dinh Độc Lập ở Sài Gòn, ngày 30/4/1975, ngày chính phủ miền Nam Việt Nam đầu hàng, kết thúc Chiến tranh Việt Nam.

Các chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam ăn mừng miền Nam Việt Nam đầu hàng bằng cách lái những chiếc xe tăng bên ngoài Dinh Độc Lập, Sài Gòn, ngày 30/4/1975. Ảnh: Yves Billy

Các chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam làm lễ trên ban công của Dinh Độc Lập, Sài Gòn, ngày 30/4/1975, sau khi Tổng thống Dương Văn Minh và Chính phủ miền Nam đầu hàng. Ảnh: Yves Billy

Quân đội Bắc Việt chiến thắng cưỡi xe tăng xuống đường Rue Catinat ở Sài Gòn trong khi thường dân miền Nam đứng nhìn vào ngày 30/4/1975, khi thủ đô của miền Nam Việt Nam rơi vào tay quân cộng sản, kết thúc Chiến tranh Việt Nam. Ảnh: Yves Billy

Khi quân đội miền Bắc Việt Nam chiến thắng cưỡi xe tăng đi qua, quân đội miền Nam Việt Nam bại trận vứt bỏ quân phục ở Sài Gòn, ngày 30/4/1975. Ảnh: Yves Billy

Ba nhân viên cuối cùng trong văn phòng của Associated Press 'Sài Gòn, phóng viên Matt Franjola (trái), Peter Arnett (phía sau), và George Esper (thứ hai từ phải), cùng với hai người lính Bắc Việt và một thành viên Quân đội Nhân dân Việt Nam trong ngày chính phủ miền Nam Việt Nam đầu hàng, ngày 30/4/1975. Một trong những người lính đang chỉ cho Esper lộ trình tiến công cuối cùng của anh ta vào thành phố. Ảnh: Sarah Errington

Một chiếc xe tăng của Quân đội Nhân dân Việt Nam tiến vào cổng Dinh Đôc Lập ở Sài Gòn ngày 1/5/1975. Ảnh: Frances Starner

Tổng thống Nam Việt Nam bại trận Dương Văn Minh (giữa) bước ra khỏi Dinh Độc Lập sau khi đầu hàng lực lượng Quân đội Nhân dân Việt Nam ở Sài Gòn ngày 1/5/1975. Ảnh AP: Billy

Chiến tranh đã kết thúc, nhưng đống đổ nát và mảnh vỡ vẫn còn vương vãi khắp các đường phố. Sau chiến thắng của Việt Cộng và sự đầu hàng vô điều kiện của miền Nam, các sinh viên giúp dọn dẹp đường phố Sài Gòn vào ngày 2/5/1975. Ảnh: Kỳ Nhân

Cờ Nam Việt Nam bị xé trước Tòa nhà Quốc hội tại Damson Square tại Sài Gòn vào ngày 4/5/1975 bởi Lực lượng Cách mạng. Ảnh: AP

Thanh niên Sài Gòn tham gia quân đội Việt Cộng, vẫy vũ khí và cờ Cộng hòa Miền Nam Việt Nam trên đường Tự Do, Sài Gòn ngày 4/5/1975. Ảnh: Matt Franjola